آموزش تراشیدن قلم خطاطی
راهنمای تراشیدن قلم خوشنویسی
تراشيدن قلم
براي تراشيدن قلم خوشنویسی به چاقوي تيز و خوب نياز است. در انتخاب چاقو حتما از استاد كمك بگيريد. طول برش قلم خوشنویسی به اندازه محيط قلم است؛ يعني اگر قطر قلم شما 1 سانتي متر است، محيط آن حدودا 3 سانتي متر ميشود. از ابتداي قلم، سه سانتيمتر پايين آمده و چاقو را در همانجا، عمود بر ميدان قلم بگذاريد.(يعني قلم مستقيم باشد و به چپ و راست مايل نباشد. آنگاه با شيبي مناسب بتراشيد(فتح).
زائده هاي دو سوي قلم را نيز برداشته و سر قلم را با زاويه 22 درجه قط بزنيد. بسته به قطر و كيفيت قلم، كمي از پوست پشت آن برداريد تا مركب را در خود نگه دارد. براي قط زدن نبايد با مچ دست بر چاقو فشار آورد بلكه تمام وزن خود را چاقو بيندازيد و بدون فشار زياد دست، قلم را قط بزنيد.
در نهايت لازم به ذكر است اين توضيحات به بيشتر براي يادآوري اندازهها و روش درست كار است و چون خوشنويسي هنري عملي است، نياز به مشاهده و حضور در كلاس است.
تراشیدن قلم خوشنویسی و یا شیوه تراشیدن قلم نی فنی است که هر خوشنویسی چه مبتدی و چه یک هنرمند تمام عیار باید از آن آگاه باشد.
در این مطلب به آموزش تراشیدن قلم نی میپردازیم.
اکون که موفق به خرید قلم نی مرغوب شده اید لازم است بدانید که چگونه قلم را برای تحریر بتراشید.
اکنون اگر شما با دست چپ مینویسید شاید با این سوال مواجه شوید که شیوه قلمتراشی دست چپ ها و راست دست ها چه تفاوتی ممکن است داشته باشد.
لازم است بدانید شیوه تراشیدن قلم دست چپ ها و راست دست ها هیچ تفاوتی ندارد و شما قلم را با آن زاویه ای که برای راست دست ها میتراشید برای دست چپ ها نیز با همان زاویه باید قلم را تراشیده و مورد استفاده قرار دهید.
مراحل تراشیدن قلم:
یک قلم در پنج مرحله تراشیده میشود.
دقت داشته باشید که قلم را باید از طرف نازک تر آن تراشید
برای ایجاد میدان قلم لازم است ابتدا قسمتی از روی قلم را به وسیله قلمتراش بردارید. این مرحله را فتح مینامند.
میدان قلم:
گفته شده میدان قلم هر قلمی به اندازه دور همان قلم است. ولی بهتر است میدان قلم به نسبت قلم و فرد خوشنویس متفاوت باشد.
قلم ها به نسبت نوع آنها از میدان متفاوتی برخوردار اند به نکات زیر دقت کنید.
نکته:
در قلم های ریز بهتر آن است که میدان قلم برابر با دور قلم باشد. ولی در قلم های درشت و جکی تقریبا حدود دو سوم دور همان قلم است. به سه دلیل توصیه شده در قلم های مشقی میدان قلم کمی کوتاه تر از دور قلم باشد
تسلط بیشتر خوشنویس بر سر قم
سر قلم مقاوم تر میشود
به دلیل کوتاه بودن میدان قلم لبه تراش قلم روی انگشت وسطی قرار نگرفته و انگشت خوشنویس آزرده نمیشود.
نکته:
میدان قلم به نسبت خردسالان باید کمی کوتاه تر گرفته شود.
مرحله گرفتن پهلو های قلم به طور مساوری را نحت میگویند.
در این مرحله خوشنویس باید به اندازه دلخواه پهلو های سر قلم را بتراشد
دقت داشته باشید که هرچه از پهلو های قلم بیشتر گرفته شود سر قلم کوچک تر میشود.
برای ذخیره شدن مرکب در قلم لازم است پوسته نازکی را از پشت قلم بگیرید. این کار باعث میشود چربی قلم ازبین رفته و جوهر به مودت بیشتری در قلم باقی بماند.
همانطور که در تصویر میبینید پشت برداری قلم باید به گونه ای باشد که پوسته دو سر قلم باقی بماند.
از آنجایی که پشت برداری قلم شباهت زیادی به ناخن دارد ناخن گذاری قلم نیز نامیده شده است.
در این مرحله قلم را بر روی قط زن قرار داده در مرحله قط زنی چاقو را به سمت راست مایل نگه دارید و با فشار بر چاقو قط را انجام دهید.
نکته:
برای قط زنی قلم باید قلم منحرف و کمی به سمت راست مایل باشد. البته خوشنویسان عزیز میتوانند به نسبت عادت خود این زاویه را کم و زیاد کنند تا به بهترین حالت ممکن در آید.
به شکل دقت کنید زاویه قط زنی در بهترین حالت است.
هر خوشنویس برای ذخیره سازی جریان مرکب در قلم باید شکافی در آن ایجاد کند این مرحله را شق مینامند. و شکاف ایجاد شده را فاق نامگذاری کرده اند.
فاق قلم دقیقا در وسط زبانه قلم قرار دارد
نیاز فاق در قلم ها به ندرت دیده میشود بخصوص به هنرجویان مبتدی که به تازگی آموزش های خوشنویسی را شروع کرده اند توصیه میشود که فاق در قلم خود ایجاد نکنند زیرا این فاق در قلم های هنرجویان باعث کم شدن عمر قلم آنها میشود.
در قلم های ریز اصلا نیاز به فاق نیست و نیاز به فاق بیشتر در قلم های درشت و جکی احساس میشود.
باسلام و تشکر
آموزش جامع و مفیدی بود، بخشندگی و دل بزرگتون در آموزش رایگان به همنوعان و هنردوستان ستودنیست
با سلام و درود
خدا قوت، بعد از بیش از ۴۰ سال که عاشقانه دنبال خط بودم و تحت اموزش استاد مروج (شیراز- کانون پرورش فکری شماره ۴ روبروی حافظیه) و همچنین بهره بردن از کتاب وزین مرحوم استاد فضایلی و خرید قلم تراش و ساخت قطع زن از شاخ گوزنهای کوه بمو شیراز، و ساخت کاغذ قهوی در تشت آب پرمنگنات دار و کاغذ ابرو و باد با تشت آب و رنگهای روغنی رنگارنگ بروی ان، امروز ۲۴ تیرماه ۱۴۰۱ ساعت ۱۳ برای باز تراشی قلم نی های آنزمان به سایت سروش بوم (چه خوب بود نام سایت را فارسی می نوشتید که هماهنگ با این هنر باشد) مراجعه کردم و از اموزشهای این صفحه بهره بردم. از شما بابت ارایه این آموزش بسیار سپاسگزارم.
با احترام
رضا ابراهیمی
منم را تا نکشی حضّ وصل حاصل نخواهد شد. بکش منم را سالک.
ممنون از شما بابت به اشتراک گذاری تجربه ها و نظرات خودتان ،
خوشحالیم که باعث رضایت شما استاد گرامی شده ایم