قلم‌موهای هنری را می‌توان از چند نظر بررسی کرد
از نظر طرز قرار گرفتن الیاف: به گونه‌های بادبزنی، تخت و گرد تفکیک می‌شود
از نظر کاربرد: به قلم‌موهایی که برای رنگ روغن و دیگری قلم‌هایی که برای آبرنگ به کار می‌رود تقسیم کرد.
از نظر اندازه: برای اندازه‌های گوناگون قلم‌مو شماره‌هایی قراردادی تعیین می‌شود. از متداول‌ترین و پرمصرف‌ترین قلم‌موهای مورد استفاده در سبک رنگ روغن قلم‌موهای ۴، ۸، ۱۲ هستند.
از نظر جنس موها: قلم‌موها از موی جانوران یا الیاف مصنوعی پلاستیکی ساخته می‌شوند.
قلم‌موهایی که از موی دُم سمور ساخته می‌شوند کیفیت خوبی دارند و حالت فنری و انعطاف‌پذیرشان و نوک تیز آنها برای نقاشی آبرنگ و رنگ روغن مناسب است.
این قلم‌موها توانایی بالاتری برای جذب آب دارند.[۱]
انواع قلمو
غالب قلموها تغییر یافته‌ای از دو شکل اصلی قلمو، یعنی قلموی تخت و قلموی گرد هستند.
قلموی سرکج
نمونهٔ تغییر یافته‌ای از قلموی تخت که یک اهرم دوم به صورت زاویه ای بر روی الیاف آن ایجاد شده.
این ویژگی به نقاش کمک می‌کند تا در انحنا بخشیدن یا سایه زدن حواشی و نواحی ظریف، آزادانه تر عمل کند.
آزادی ای که این قلمو برای تغییر زاویه به نقاش می‌دهد، فرصت مناسبی را برای رنگ آمیزی و ایجاد بافت‌های متنوع و حرکت آزاد تر حین رنگ آمیزی ایجاد می‌کند.
قلموی تخت
قلموی تخت، بافت ضخیم و سنگین تری نسبت به انواع دیگر قلموی تخت دارد.
این قلمو بیشتر برای ضربه‌ها و بافت‌هایی که باید در سطح وسیع اعمال شوند کاربرد دارد.
قلموی تخت در حواشی کار و زاویه‌ها یا برای کشیدن بافت‌هایی در سطح وسیع و با حجم زیاد رنگ کاربرد دارد.
قلموی زبان گربه ای یا فیلبرت
این قلمو نمونهٔ تغییر یافته‌ای از قلموی تخت است که برای محو کردن خطوط قوی یا با رنگ دانهٔ بالا، زمانی که هنوز خطوط خشک نشده‌اند کاربرد دارد.
این قلمو به خاطر بافتی که دارد به نقاش اجازه می‌دهد تا در حالت مرطوب هم از این قلمو برای ایجاد بافت‌های متفاوت استفاده کند.
این قلمو به جای گوشه‌های تند قلموی تخت، گوشه‌های منحنی شکل دارد که باعث می‌شود بافت‌ها، خطوط ظریف و نرم و منحنی شکلی را به راحتی ایجاد کنند.
قلموی لاینر
این قلمو با قلموی لاینر یا rigger اصولاً متفاوت است.
قلموی خط‌کشی یا لاینری که بیشتر هم شناخته شده، تغییر یافتهٔ قلموهای گرد است و این قلمو تغییر یافته‌ای از قلموهای تخت.
با هر دوی این قلموها می‌توان خطوط باریک را ممتد و ادامه‌دار کشید، بدون این که نیازی باشد تا قلمو را از روی بوم یا کاغذ برداشت، چون این قلمو به خاطر بافت زیاد و طولانی خود، می‌تواند رنگ زیادی را نگهداری کند.
این قلمو برای کشیدن خطوط مستقیم و صاف و طولانی در ابعاد ظریف کاربرد دارد، علاوه بر همهٔ این‌ها به نقاش کمک می‌کند تا خطوط تداوم پیدا کنند.
این قلمو برای کشیدن جزئیاتی مثل سبزه‌ها و شاخ و برگ و درختان کاربردی هست.
قلموی فن یا بادبزنی
وقتی این قلمو بافت زیادی داشته باشد و انحنای آن تخت نباشد، کاربرد قلموی محو کن رو پیدا می‌کند.
چیزی شبیه به قلموهای آرایشی که برای کرم پودر و رژ گونه استفاده می‌شود.
نمونه‌های باریک این قلمو که ظریف تر هستند، بیشتر برای کشیدن گیاهان و درختان و بوته‌ها استفاده می‌شوند.
قلموی بادبزنی همچنین برای ترکیب یکدست و خالص رنگ‌ها کاربردی هست.
از نکات مهم در استفاده از قلم‌مو توجه به ترکیب کردن رنگ‌ها و استفاده از رنگ‌های مناسب برای زمینه‌است. جهت دادن به قلم‌مو باعث دادن حجم به تصویر می‌شود و آن را از مسطح بودن درمی‌آورد.
اگر هدف نگارگر رنگ زدن به سطح وسیعی باشد از قلم‌موی دارای سر مربعی شکل و اگر هدفش رنگ کردن بخش کوچکی از یک طرح باشد از قلم‌موی سر گرد استفاده می‌کند.
هنگامی که می خواهید قلم مویی را انتخاب کنید باید دو نکته اساسی را مد نظر داشته باشید: شکل و الیاف قلم مو.
انواع و اشکال مختلفی از قلم موها در بازار وجود دارند ، مفیدترین و پرکاربردترین آنها، قلم مو های گرد، صاف، رنگ روشن و یا فندقی هستند .
قلم موهای گرد ، سری گرد و نوک تیز دارند، و برای کشیدن خط های باریک و یا نقطه گذاری مناسب هستند.
قابلیت قلم موهای تخت و گرد
قلم موی گرد : قلم موی گرد قدیمی ترین شکل قلم موست و همان چیزی است که بیشتر مردم وقتی راجع به ‘ قلم موی نقاشی ‘ فکر می کنند ٬ در ذهنشان متصور می شود .
یک قلم موی گرد قابل قبول( با موهای مرتب و نوک تیز ) شما را قادر می سازد تا به وسیله ی آن جزئیات و خطوط باریک را بکشید .
قلم موی تخت : یک قلم موی تخت ٬ همان طور که از نامش بر می آید ٬ نسبتاً عریض اما نه چندان ضخیم است و این به دلیل ترتیب آراستگی موهای زبر قلم مو در نوک آن است .
درازی این موهای زبر می توانند متفاوت باشند . بدین صورت که برخی قلم موهای تخت موهای دراز و برخی دیگر موهای بسیار کوچکی دارند .
موقع خرید قلم موی تخت به دنبال انواعی باشید که موهای آن حالت فنری داشته باشند یا زمانی که موهای آن را به آرامی خم می کنید ٬ به سرعت به جای اولیه ی خود بازگردند .
ویژگی قلم مو های هنری (سر تخت)
با ضربه های قلم موی تخت نه تنها می توان اشکال و خطوط پهن را کشید بلکه اگر شما قلم مو را به سمت باریک آن بچرخانید ٬ ضربه های قلم موی باریکی ایجاد خواهد کرد .
قلم موی تخت کوچک برای نشان گذاری های کوچک و دقیق با قلم مو ایده آل می باشد .
ظرفیت نگهداری رنگ در قلم موهای تخت توسط نوع موهای قلم مو و اندازه ی آن تعیین می شود .
یک قلم موی تخت مصنوعی با موهای کوتاه ٬ میزان رنگ کمتری را نسبت به یک قلم موی طبیعی با موهای بلندتر در خود نگاه می دارد .
قلم موهای زبر
از قلم موهای زبر برای نقاشی با رنگ مایه های غلیظ و جرمی و گاه بعضی تکنیک های آبرنگ استفاده می شود عمده کاربرد آنها در نقاشی با رنگ های جرمی مانند: رنگ روغن، آکریلیک، رنگ های پلاستیکی، صنعتی و … است.از موی خوک، اسب(دم اسب)، الاغ، گورکن، الیاف مصنوعی نایلونی برای ساختن قلم موهای زبر استفاده می شود.
موی قلموهای زبر(بریستل):
موی خوک: موهایی سفت و روشن که به علت زبری آنها بهترین نوع قلم مو برای نقاشی رنگ و روغن محسوب می شوند
موی اسب: از موی دم اسب برای ساخت قلم موهای زبر،فرچه و برس یا قلم موهایی که ایجاد بافت می کنند استفاده می گردد.
موی الاغ: برای ساخت قلم موهای قدیمی و سنتی استفاده می شود و بیشتر مورد کاربرد سفالگران است زیرا موی الاغ دارای نرمی و خش پذیری بسیار زیادی است.
موی گورکن: به دلیل نایاب و کم بودن موی گورکن،قلم موی آن بسیار گران بها و گران قیمت است،موی گورکن دارای دوام بسیار زیادی است و از آن می توان زمان زیادی استفاده کرد. عموما به رنگ های سفید شیری، خاکستری تا مشکی و قهوه ای روشن است.
الیاف مصنوعی: امروز انواع بسیار زیادی از این قلم موها ساخته می شود مواد اولیه این قلم موها به شکل سنتزی ساخته می شود و در ساخت انواع قلم موهای صنعتی و هنری کاربرد دارد به شکل های گرد، نیم گرد، تخت، باریک، پهن، اریب، فرچه و قلم موی بزرگ وجوددارد،به دلیل کمیاب بودن قلم موی طبیعی و بهای بالای آنها قیمت ارزان قلم موهای مصنوعی که تعدادی از آن ها در سطح بسیار خوبی ساخته می شوند کاربرد این قلم موها را در جامعه زیاد کرده است. وجود مقداری رنگ که در انتهای قلم مو باقی می ماند باعث از شکل افتادن قلم موهای مصنوعی می شود و کیفیت ان را پایین می آورد.امروزه با ترکیبی از موهای طبیعی و مصنوعی و طبیعی،تعادل نسبی میان قیمت و کیفیت به وجود آمده است.
الیاف وایپ سیبل:این الیاف از مفتول های ظریف و نازک پلاستیکی ساخته می شوند و برای نقاشی های خشن و نقاشی هایی با بافت های رنگی و لکه های رنگی مانند نقاشی امپرسیونیستی کاربرد دارند.
قلم موهای نایلونی:از آنها در نقاشی با رنگ های مصنوعی و رنگ های آکریلیک،رنگ های صنعتی و رنگ های غیر دقیق استفاده می شود.
